SÜNEN-İ İBNİ MÂCE TERCEMESİ ve ŞERHİ - ( 10 CİLT T

SON CİLT EKSİK

 

Sahih hadis kitapları arasında İslam alemince en çok itimada şayan görülen ve Sıhah-i Sitte veya Kütüb-i Sitte denilen 6 hadis kitabının taşıdığı değerin yüceliği tüm Müslümanlarca takdir edilmektedir. Kutub-i Sitte nin başında Buhari (194-256 ) ve Müslim (204-261 ) Sahihleri gelir. Bunları. Ebu Davud (202 - 275 ). Tirmizi (200- 279 ) ve Nesai (216-304 veya 215 - 303 ) sünenleri takip eder. Bunlara Kütüb-i Hamse veya Sıhah-ı Hamse denir. İbn-i Mace ( 209 - 275 ) in Süneni ise Alimlerin çoğuna göre ise 6. sırada yer alır. Sebebi ise ondaki hadislerin zayıf olmasıdır. Belli ve mahdit olan zayıf hadisler hesaplanmadığı taktirde sıhhat bakımından mezkur 5 kitaptan farksız olur.

 

                   Onun değeri ve içindeki zayıf hadislerin durumu hakkında Mukkadime''de özlü bilgi vardır. Sıhah-ı Sitte nin birbirinden farklı özellikleri vardır. İbn-i Mace''nin en bariz özelliği fıkıh kitapları ve her kitabın bablarının en mükemmel şekilde sıralanmış olmasıdır. Müslüman halkımızın son zamanlarda dini kitaplara verdiği sıcak ilgi ve iştiyaktan cesaret alan bazı ilim adamlarının başta Kur''an-ı Kerim ve hadis kitapları olmak üzere dini eserleri tercüme ve şerh etmeye hız vermeleri memnuniyetle müşahede edilmektedir. Ancak gerek Kur''an-ı Kerim'' in ve gerekse Hadis-i Şeriflerin sadece meallerini yazıp geçmekle piyasaya sunulan eserleri tatmin edici olduğu kanısında değilim. Bugüne kadar Türkçe tercüme veya şerhi yapılmamış olan İbn-i Maceh''in Süneni''nin dilimize çevrilmesi için Kahraman Yayınevi''nin bana yaptığı teklif beni çok düşündürdü.

 

                    Çünkü kendimde bu liyakati bulmuyorum. Evet ihlaslı ve sıhhatli yapıldığı takdirde bu hizmette Sadaka-i cariye olduğu gibi. ihlassız veya hatalı yapıldığı takdirde de büyük altından kalkılmaz bir mesuliyeti mucib olduğunu biliyorum. Keşfü''z-Zunun adlı kitabın ikinci cildinin 1004. sahifesinde. söz konusu Sünen 5-6 şerh veya haşiyesinin ismi verilmekte ise de bunların piyasada bulunmayışı işin ağırlığını kat kat arttırmaktadır. Nihayet Yayınevinin sahibi El-Mu''cemü''l-Müfehres li Elfazi''l-Kur''an ve El-Lü''lü''ve''l-Mercan fima ittifaka Aleyhi''ş-Şeyhan adyı iki eserin yazarı Muhammed Fuad Abdülbaki nin tetkikinden geçerek H. 1373 M.1954 yılında Kahire de basılan Şeyh Muhammed bin Abdillah el-Alevi tarafından yazılan Miftah''ül Hace İmam Ebul Hasan Muhammed bin Abdillah el-Hadi el-Hanefi''nin telif ettiği Es-Sindi ve Es-Seyid Ali bin Süleyman ed-Dimnneti''nin yazdığı Misbahü''z-Zücace adlı haşiyeleri bana getirip bana tekliflerinde ısrar ettiler. Getirilen bu eserler çok kısa olup bazı kelimeleri açıklar ve pek az bilgi verir durumda gördüm. Kütüb-i Sitte den Buhari nin Kastalani şerhi Müslim''in Nevevi şerhi.

 

                  Ebu Davud''un El-Menhel Şerhi ve Tirmizi''nin Tuhfet''ül Ahvezi Şerhini tetkik ettim. Hepsini bir arada bulundurmak suretiyle bu işe başladığı takdirde yararlı bir hizmet yapılabileceği kanaatine vardım ve Allah''tan yardım umarak bu işe girişmeye karar verdim. Muhammed Fuad Abdülbaki nin bahis konusu incelemesi cidden büyük bir emeğin mahsulüdür. Mukkadime''de buna kısmen işaret edilmektedir. Kendisi Sünenin sonuna İbn-i Maceh''in hal tercemesini ve kitkap hakkında topladığı malumatı eklemiştir. Ayrıca konulara göre hazırladığı fihristten başka, kavli olan hadis metinlerinin başındaki kelimeleri esas alarak alfabetik bir fihrist yapılmıştır. Bu nevi fihrist bilindiği gibi aranan hadisin bulunmasını kolaylaştırır. Muhammed Fuad Abdülbaki. Kütübi Hamsede bulunmayıp bu kitapta bulunan Zevaid adı verilen hadis metinlerinin altına genellikle kısa notlar koyarak bunların isnadı hakkında özlü bilgi vermiştir. Okuyucunun faydalanmasını sağlamak için bu notların Arapçasını olduğu gibi gösteriyorum. Hadis metni harekelidir. Ve büyük punto harflerle yazılıdır. Mezkur notlar ise harekesizdir ve küçük punto harflerle yazılıdır. Bu nedenle notların hadisin senedine karışması söz konusu değildir. Terceme ederken her hadis için TERCEMESİ diye bir başlık yazıp altına hadisin mealini geçiriyorum. Meal bitince anılan zatın notu varsa ve konulması uygunsa paragraf başı yaparak ve NOT diyerek onun notunun tercemesini yazıyorum.

 

                  Bundan sonra İZAHI başlığını koyup muhtelif kitaplardan yararlanarak elde ettiğim bilgileri sunmakla hadisle ilgili açıklama ve malumatı vermeğe çalışıyorum. Bazen birkaç hadisin mealini yazdıktan sonra açıklamaları bir arada sunuyorum. Hadisin ilk ravisinin hal tercemesini genellikle açıklama bitiminde yazmayı uygun buluyorum. Bazı ravilerin hal tercemesini vermeyip onun hakkında kısa bilgiyi dipnotu halinde veriyorum. Şunu da belirteyim: Bizim gibiler herhangi bir hadisten fıkıh hükmünü çıkarmaya muktedir değildir. Bizim gibiler ayet ve hadisten hüküm çıkarmaya kalkışınca büyük hata yapabilir. Hatta dalalete gider ve başkasını da götürebilir. Kitap ve sünnetten ahkam çıkarmak büyük müctehidlerin işidir. İçtihadın birtakım şartlan vardır. O şartlan taşımayan kimselerin ictihad etmeleri geçersizdir. Bir ayet veya hadis mensuh olabilir, yani onunla hüküm edilmemesi gerekebilir. Ve tevile tabi olabilir. Itlak -takyid. umum-husus gibi durumlar mevcut olabilir. Ehl-i sünnet alimleri ve selef-i salihin ile Müteahhirin-i Kiram hazretleri büyük emekler çekerek dört mezhebe ait fıkıh kitaplarını İslam aleminin istifadesine güvenle sunmuşlar.

 

                Ve fıkıh hükümlerini hazır sofra haline getirmişlerdi. Biz Müslümanlar muhtaç olduğumuz fıkıh hükümlerini fıkıh kitaplarından çıkarıp onunla amel etmek durumundayız. Okuyucularımız fıkha ait hadislerin açıklamasına göz attıkları zaman hakikaten bir hadisten fıkıh hükmünü çıkartmanın güçlüğünü ve ağırlığını hemen anlayacaklardır. Hadislerin raviler zincirleri Arapça hadis metinlerinin başlarında mevcuttur. Hadislerin sıhhat değerinin korunması için sened denilen bu zincirlerin aynen korunması zorunludur. Fakat tercüme ederken senetteki bütün ravilerin isimlerini tekrar yazmayı lüzumlu bulmadığım gibi okuyucuyu sıkabileceği mülahazasıyla senedin başındaki ilk ravinin ismini zikretmekle iktifa ediyorum. Bu hayırlı hizmetin ihlaslı bir şekilde tamamlanması için Hak Teala''dan Tevfık ve inayet niyaz ederim.