ÇİN ELÇİSİ WANG YEN-TE'NİN UYGUR SEYAHATNAMESİ ÖZK

Çin elçisi Wang Yen-te’nin Türk tarihine ışık tutan seyahat raporunu içeren Özkan İzgi’nin “Çin Elçisi Wang Yen-te’nin Uygur Seyahatnamesi” isimli eseri değerlendirmeye çalışacağız.

Eserin yazarı Özkan İzgi Türk ilim dünyasının yetiştirdiği en yetkin kalemlerden birisidir. 1964 yılında başladığı akademik mâcerâsının merkez yönelimi Sinoloji alanıdır. Bu alanda önemli çalışmaları olan yazarın, en önemli eserleri Türk tarihinin önemli bir köşe taşı olan Uygur Devleti ve kültürü üzerinedir. İzgi’nin Harvard Üniversitesi’nde başlamış olduğu doktora kariyeri, meyvesini 1972 yılında bu yazımızda ele alacağımız eserle vermiştir. Eser ilk olarak 1989 yılında Türk Tarih Kurumu Yayınları arasından çıkmıştır. Her ne kadar bir Doktora çalışması olarak teşekkül etmişse de ilim dünyasına ve Türk tarihine olan katkıları düşünüldüğünde; benzetme yerinde olursa, esere bakıldığında İzgi’nin elinde meşale taşıyarak karanlıklar içinde yürüyen bir ilim öncüsü olduğu gerçeğiyle karşılaşmak mümkündür. Zira ondan sonra bu tarz çalışma yapacakların başucu eseri hep Wang Yen-te Seyahatnamesi olmuştur.

Eserin yazımındaki tahmin edilen Türk tarihine ışık tutma çabası yazar tarafından nihai hedef gibi görülmüş olsa da İzgi’nin yaptıkları bir eser vermekten daha fazlasıdır. Çünkü İzgi kendinden sonra benzer çalışma yapacaklara araştırma yöntemi açısından bir yol haritası bırakmıştır. Her seyahatname farklı bileşenlerin bir araya gelmesiyle nükseden bir kompozisyon şeklindedir. Buradan yola çıkılırsa seyyahın biyografisi, seyahatnamenin